COP26 – Γλασκώβη: Συμφωνία για το κλίμα με ασάφειες και ατέλειες
Μετά από μέρες επίπονης διαμάχης, η Σύνοδος Κορυφής Cop26 στη Γλασκώβη κατέληξε τελικά σε μια αποδυναμωμένη συμφωνία για το κλίμα το βράδυ του Σαββάτου.
Συμφωνία για το κλίμα με επιτάχυνση της μάχης κατά της υπερθέρμανσης, χωρίς διασφάλιση και χωρίς ικανοποίηση των αιτημάτων των φτωχών χωρών για βοήθεια
Οι 200 χώρες της COP26 ενέκριναν σήμερα μια συμφωνία με σκοπό να επιταχυνθεί η μάχη κατά της υπερθέρμανσης της Γης, χωρίς όμως να διασφαλίζεται ότι θα περιοριστεί στον 1,5 βαθμό Κελσίου ούτε να δίνεται απάντηση στα αιτήματα φτωχών χωρών για βοήθεια.
Το κείμενο της «Συμφωνίας της Γλασκώβης για το κλίμα», όπως ονομάστηκε, εγκρίθηκε έπειτα από δύο εβδομάδες επίπονων διαπραγματεύσεων, με ένα χτύπημα του σφυριού του Βρετανού προέδρου της παγκόσμιας σκέψης για το κλίμα, Αλόκ Σάρμα.
Σε μια απόδειξη της δυσκολίας να ολοκληρωθεί αυτή η συμφωνία, ο πρόεδρος της COP26 εξέφρασε με σπασμένη από τη συγκίνηση φωνή και δάκρυα στα μάτια “βαθιά λύπη” για τις αλλαγές που επήλθαν την τελευταία στιγμή στο θέμα των ορυκτών καυσίμων έπειτα από το αίτημα της Κίνας και της Ινδίας. Ο ίδιος είχε εκτιμήσει νωρίτερα πως η συμφωνία «εγκαινιάζει μια δεκαετία αυξημένης φιλοδοξίας» στο θέμα του κλίματος.
Στο κρίσιμο σημείο της μείωσης της θερμοκρασίας, ενώ ο πλανήτης βρίσκεται σύμφωνα με τον ΟΗΕ σε μια «καταστροφική» πορεία υπερθέρμανσης 2,7 βαθμών Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, το κείμενο καλεί τις χώρες να αυξήσουν τις δεσμεύσεις τους για μειώσεις πιο σταθερά, απ’ό,τι προβλεπόταν στη συμφωνία του Παρισιού και αυτό από το 2022. Όμως με την πιθανότητα τροποποίησης λόγω “ιδιαίτερων εθνικών συνθηκών”, σημείο που προκάλεσε τις επικρίσεις ΜΚΟ για τις πραγματικές φιλοδοξίες του κειμένου.
Καμία διασφάλιση για το κλίμα και την υπερθέρμανση
Ο συμβιβασμός που βρέθηκε δεν διασφαλίζει την τήρηση των στόχων της συμφωνίας του Παρισιού, τον περιορισμό της υπερθέρμανσης “αρκετά πιο κάτω” από τους 2 βαθμούς Κελσίου, είναι δυνατόν στον 1,5 βαθμό Κελσίου.
Ωστόσο, προσφέρει προοπτικές που υπάρχουν στη βρετανική προεδρία να δείξει μια επιτυχία στον σκοπό της να δει τη Γλασκώβη “να διατηρεί εν ζωή τον 1,5 βαθμό”. Οι ειδικοί προειδοποιούν τακτικά πως “κάθε δέκατο βαθμού μετράει” ενώ ήδη πολλαπλασιάζονται οι καταστροφές που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή: πλημμύρες, ξηρασίες ή καύσωνες, με τη συνοδεία των ζημιών και των θυμάτων που επιφέρουν.
«Είναι χαλαρή, είναι αδύναμη, και ο στόχος του 1,5 βαθμού Κελσίου είναι μόλις εν ζωή, αλλά υπάρχει μια ένδειξη για το τέλος της εποχής του άνθρακα. Και αυτό είναι σημαντικό», σχολίασε η Τζένιφερ Μόργκαν, επικεφαλής της Greenpeace International.
Το κείμενο περιλαμβάνει επίσης μια μνεία, πρωτόγνωρη σε αυτό το επίπεδο, των ορυκτών καυσίμων, που ευθύνονται κυρίως για την υπερθέρμανση της Γης και δεν αναφέρονται στη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα.
Η διατύπωση μετρήθηκε σε διαδοχικές εκδοχές του κειμένου και μέχρι την τελευταία στιγμή πριν από την υιοθέτηση του κειμένου από την ολομέλεια, με επιμονή κυρίως της Κίνας και της Ινδίας. Η τελική εκδοχή καλεί για «εντατικοποίηση των προσπαθειών προς τη μείωση του άνθρακα χωρίς συστήματα δέσμευσης (διοξειδίου του φυτού) και για την έξοδο από αναποτελεσματικές επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων». Ένα «χάπι δύσκολο να το καταπιεί κανείς», αλλά που έγινε δεκτό «για το κοινό καλό», είπε η εκπρόσωπος του Λιχτενστάιν.
Έπειτα από μια αποτυχία των δύο τελευταίων COP, αυτή εδώ κατάφερε να περάσει το τελευταίο χέρι στους κανόνες χρήσης της συμφωνίας του Παρισιού, κυρίως για τη λειτουργία των αγορών τροφίμων που θεωρείται ότι βοηθούν να μειωθούν οι εκπομπές.
Χωρίς επίλυση η βοήθεια για το κλίμα στις φτωχές χώρες
Ο εκρηκτικός φάκελος της βοήθειας στις φτωχές χώρες, που φάνηκε κάποια στιγμή ότι θα μπορούσε να εκτροχιάσει τις διαπραγματεύσεις, δεν βρήκε όμως επίλυση.
Καμένες από την υπόσχεση που εξακολουθούν να μην τηρούν οι πλούσιες χώρες να φέρουν από το 2020 την κλιματική βοήθεια τους στο Νότο στα 100 δισεκ. δολάρια τον χρόνο, οι φτωχές χώρες, που είναι οι λιγότερο υπεύθυνες για την υπερθέρμανση αλλά στην πρώτη γραμμή των επιπτώσεων της, απαιτούσαν μια ειδική χρηματοδότηση “απωλειών και ζημιών” τις υφίστανται ήδη.
Όμως οι ανεπτυγμένες χώρες, στην πρώτη γραμμή των Ηνωμένων Πολιτειών, που φοβούνται ενδεχόμενες δικαστικές συνέπειες, αντιτάχθηκαν σθεναρά.
Και παρά τη θέλησή τους, οι φτωχές χώρες υποχώρησαν, δεχόταν μια συνέχιση του διαλόγου να μην χαθεί η πρόοδος στη μάχη κατά της υπερθέρμανσης, τα αποτελέσματα της οποίας τις απειλούν ήδη αμέσως. Δηλώνοντας “εξαιρετικά απογοητευμένες”.
“Είναι μια προσβολή προς τα περισσότερα άτομα οι ζωές των οποίων έχουν καταστραφεί από την κλιματική κρίση”, σχολίασε η Τερέζα Άντερσον από τη ΜΚΟ ActionAid International.
Ο Mohamed Adow, διευθυντής του thinktank Power Shift Africa με έδρα το Ναϊρόμπι, είχε μια πιο σκληρή άποψη: «Οι ανάγκες των ευάλωτων ανθρώπων του κόσμου θυσιάστηκαν στο βωμό του εγωισμού του πλούσιου κόσμου. Το αποτέλεσμα εδώ αντικατοπτρίζει έναν αστυνομικό που κρατείται στον πλούσιο κόσμο και το αποτέλεσμα περιέχει τις προτεραιότητες του πλούσιου κόσμου».
Πολλά φτωχά έθνη αποδέχθηκαν την ήττα στις εκκλήσεις τους να βάλουν αυστηρότερες διατάξεις για την απώλεια και τη ζημιά στο κείμενο, τις ώρες λήξης της διάσκεψης, προκειμένου να επιτραπεί η διεκπεραίωση της ευρύτερης συμφωνίας.
Κάνοντας την παραχώρηση, η Lia Nicholson, επικεφαλής διαπραγματευτής για την Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, η οποία προεδρεύει της Συμμαχίας Μικρών Νησιωτικών Κρατών των 37 μελών, δήλωσε: «Είμαστε εξαιρετικά απογοητευμένοι και θα εκφράσουμε το παράπονό μας εν ευθέτω χρόνω».
Ο Adow πρόσθεσε: «Φεύγουμε με άδεια χέρια, αλλά ηθικά πιο δυνατοί και ελπίζουμε ότι μπορούμε να διατηρήσουμε τη δυναμική τον επόμενο χρόνο για να προσφέρουμε ουσιαστική υποστήριξη που θα επιτρέψει στους ευάλωτους να αντιμετωπίσουν τις μη αναστρέψιμες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, που δημιουργούνται από τον ρυπογόνο κόσμο, που αποτυγχάνουν να αναλάβουν την ευθύνη».
ΟΗΕ: Η κλιματική καταστροφή εξακολουθεί να χτυπά την πόρτα
«Η κλιματική καταστροφή εξακολουθεί να χτυπά την πόρτα», παρά την ολοκλήρωση μιας συμφωνίας σήμερα στην COP26 στη Γλασκώβη (Ηνωμένο Βασίλειο), προειδοποίησε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.
Η παγκόσμια διάσκεψη για το κλίμα είχε ως αποτέλεσμα “καλοδεχούμενα βήματα προς τα εμπρός, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό”, εκδόθηκε σε μια ανακοίνωση του ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών, που έφυγε από τη Γλασκώβη και βρισκόταν καθ’οδόν για την έδρα του οργανισμού στη Νέα. Υόρκη.
Παραθέτοντας τους στόχους «που δεν επιτύχαμε σε αυτή τη διάσκεψη», αναφέρει κυρίως «το τέλος των επιδοτήσεων των ορυκτών καυσίμων, την έξοδο από τον άνθρακα, τον ορισμό μιας τιμής για τον κήπο» και την οικονομική βοήθεια στις πιο φτωχές χώρες.
“Τα κείμενα που εγκρίθηκαν είναι ένας συμβιβασμός. Αντικατοπτρίζουν τα συμφέροντα, την κατάσταση, τις αντιφάσεις και τη φάση στην οποία βρίσκεται σήμερα η πολιτική βούληση στον κόσμο (…) Δυστυχώς η συλλογική πολιτική βούληση δεν ήταν αρκετή προκειμένου να ξεπεραστούν οι βαθιές αντιφάσεις“, αναφέρει.
«Καιρός είναι να περάσουμε σε λειτουργία ‘επείγουσας ανάγκης», συνεχίζει, λέγοντας πως οι παρούσες δεσμεύσεις για μειώσεις εκπομπών δεν πρέπει να επιτευχθεί ο στόχος της συμφωνίας του Παρισιού να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας “αρκετά κάτω” από τους 2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, και ακόμη κάτω από τον ‘ιδανικό’ στόχο του 1,5 βαθμού Κελσίου.
